Rozwój mowy Dziecka to bardzo indywidualna kwestia. Rodzice z niecierpliwością wyczekują pierwszych słów oraz możliwości rozmowy z Maluchem. Prawidłowy rozwój mowy wymaga stymulacji oraz świadomości na temat tego, jak powinien on przebiegać.
Etapy rozwoju mowy:
• 0-1 rok życia:
Okres melodii - to czas, kiedy Dziecko ćwiczy narząd oddechowy oraz komunikuje swoje potrzeby krzykiem i płaczem. Około 12 miesiąca życia dziecko zaczyna rozumieć, co do niego mówimy i reaguje na swoje imię.
• 1 i 2 rok życia:
Okres wyrazu - Dziecko zaczyna używać większości samogłosek (oprócz nosowych) oraz wymawia wiele spółgłosek (p, b, m, t, d, n, k, l). Pojawiają się proste słowa oraz wyrażenia dźwiękonaśladowcze.
• 2 i 3 rok życia:
Okres zdania - Dziecko dwuipółletnie z reguły wymawia wszystkie samogłoski i spółgłoski. Najczęściej używane są rzeczowniki, będące nazwami konkretnych przedmiotów, a także czasowniki oznaczające czynności fizjologiczne, ruch, pozycje.
• 3-7 rok życia:
Okres swoistej mowy dziecięcej:
- Trzylatki znają ok. tysiąca słów, potrafią odpowiedzieć na proste pytania, budują zdania kilkuwyrazowe, rozumieją i wykonują kierowane do nich proste polecenia, prawidłowo wymawiają samogłoski i większość spółgłosek.
- Czterolatki uwielbiają mówić i zadawać pytania, używając około 1000 słów. Powinny już wymawiać prawidłowo s, z, c, dz. W mowie pojawiają się neologizmy.
- Pięciolatki utrwalają głoski: sz, ż, cz, dż, opanowują również głoskę r. Pięcioletnie dziecko używa około 2000 słów. Poprawnie wymawia wszystkie dźwięki i swobodnie posługuje się mową. Potrafi tworzyć opowiadania uwzględniając sekwencję zdarzeń. Widoczny jest także postęp w rozwoju słuchu fonemowego – pięciolatek potrafi określić pierwszą głoskę w wyrazach.
- Osiągając 6 – 7 rok życia wszystkie głoski języka polskiego powinny zostać opanowane, a mowa dziecka winna być w pełni zrozumiała dla otoczenia.
Aby stymulować mowę Dziecka należy pamiętać, że:
- Wypowiedzi osób dorosłych są dla dziecka wzorem – prawidłowo formułujemy wypowiedzi i wymawiamy głoski;
- Na wszystkie pytania Dziecka odpowiadamy cierpliwie i wyczerpująco;
- Należy zwracać uwagę na prawidłowy sposób oddychania podczas spoczynku (przez nos);
- Czytamy dziecku książeczki oraz rozmawiamy o ich treści, oglądamy obrazki, opowiadamy o tym co się dzieje, co aktualnie robimy;
- Stymulujemy rozwój ruchowy Dziecka.
Zabawy słuchowe:
- Rozpoznawanie dźwięków instrumentów muzycznych,
- Naśladowanie dźwięków z otoczenia,
- Wystukiwanie, wytupywanie, wyklaskiwanie rytmu piosenek i wierszy,
- Ilustrowanie ruchem treści wierszy i piosenek,
- Rozpoznawanie naturalnych dźwięków z otoczenia np. dźwięki charakterystyczne dla różnorodnych pojazdów i urządzeń domowych,
- Szukanie ukrytych źródeł dźwięku np. radia,
- Malowanie obrazków kojarzących się ze słuchaną przez dzieci muzyką.
Ćwiczenia oddechowe:
- Wąchanie kwiatków (wdech nosem, wydech ustami),
- Puszczanie baniek mydlanych,
- Zanurzamy rurkę w wodzie, nabieramy powietrza przez nos, wydychamy przez rurkę,
- Zdmuchiwanie świeczki tak aby nie zgasł płomień (wdech nosem - wydech ustami),
- Wdech nosem, wydech nosem,
- Wdech jedną dziurką nosa, wydech drugą,
- Zdmuchiwanie kawałków waty na gładkiej powierzchni,,
- Powolne nadmuchiwanie balonika.
Ćwiczenia języka:
- Kierowanie języka w kąciki ust w prawo i w lewo,
- Liczenie językiem zębów dolnych i górnych,
- Przyssanie języka do podniebienia miękkiego przy szeroko otwartych ustach,
- Masowanie językiem podniebienia,
- Unoszenie czubka języka,
- Unoszenie języka na górne zęby i cofanie go do podniebienia miękkiego,
- Dotykanie językiem zębów trzonowych dolnych i górnych.
Ćwiczenia warg:
- Nadymanie policzków,
- Ściąganie warg jak do głoski "u", robienie ryjka, cmokanie,
- Szerokie otwieranie i zamykanie warg,
- Układanie górnej wargi na dolnej i odwrotnie,
- Ssanie wargi górnej i dolnej,
- Wysuwanie warg do przodu, ściąganie ich i przesuwanie w kąciki ust w prawo, w lewo,
- Dmuchanie przez złączone wargi.
Więcej na ten temat przeczytać można w naszym poprzednim artykule.
