Terminy takie jak dyscyplina, posłuszeństwo czy też kara wzbudzają skrajne odczucia – zazwyczaj kojarzone są ze swego rodzaju naciskiem, wywieranym na Dziecku w celu podporządkowania go woli dorosłego. Odnoszą się one zwykle do chęci zmiany zachowania Dziecka, jednak nie da się odmówić im ich pejoratywnego wydźwięku.
Dlatego warto oderwać się od tego nazewnictwa i zacząć myśleć o wychowaniu nieco inaczej – zastąpić kary konsekwencjami, a dyscyplinę jasnymi, prostymi komunikatami – umowami, zasadami. Jako Rodzice musicie znaleźć swój sposób myślenia o wychowaniu, skierowanego na realizację celu, którym jest ukształtowanie w Dziecku określonych, ważnych dla Was wartości i sposobów zachowania, cieszących się społeczną aprobatą. Zamiast zadręczać się myśląc, że dajecie Dziecku karę, możecie przewartościować to we własnych głowach i stwierdzić, że Wasze działanie jest konsekwencją naruszenia umowy między partnerami.
Aby jednak było to możliwe, trzeba wiedzieć, że taka relacja musi opierać się na:
- więzi – kształtowaniu u dzieci poczucia ważności i przynależności;
- szacunku i zachęceniu – motywowaniu do pozytywnych zachowań;
- poświęceniu sobie czasu – kara pomaga na chwilę, zmiana myślenia na zawsze;
- rozwijaniu kompetencji interpersonalnych – szacunku, trosce, orientacji na poszukiwanie rozwiązań.
Po pierwsze, należy pamiętać, że w znakomitej większości przypadków, naruszenie zasad, mających dla Was jako Rodziców znaczenie, nie wynika ze złej woli Dziecka – najczęściej przyczyny związane są ze zbyt małym zasobem wiedzy lub kompetencji potrzebnych do ich przestrzegania. Dziecko jest zbyt ruchliwe, by usiedziało w miejscu, ma zbyt małą koordynację wzrokowo-ruchową by uniknąć zniszczenia przedmiotu, którego wartości nie jest w stanie pojąć, nie zna mechanizmu regulacji własnych emocji, by powstrzymać krzyk i płacz.
Jeśli jednak sądzicie, że zachowanie Dziecka podyktowane jest jego złością czy gniewem, należy poszukać przyczyny istniejącego problemu – jako Przedszkole służymy zawsze pełnym wsparciem w rozwiązywaniu tego typu sytuacji, oferując naszym Podopiecznym i Ich Rodzicom pełne wsparcie psychologiczno-pedagogiczne.
Gdybyśmy mieli podpowiedzieć, jak reagować w sytuacjach naruszenia ustalonych reguł, proponowalibyśmy:
- zaangażowanie dziecka we wspólne szukanie rozwiązania;
- dawanie ograniczonego wyboru;
- uprzejme i stanowcze działanie;
- przyznanie, że dorosły nie może dziecka do niczego zmusić i wyartykułowanie prośby o wspólne poszukanie rozwiązania dobrego dla obojga;
- stosowanie słuchania odzwierciedlającego – można w ten sposób zrozumieć działania dziecka i przyjrzeć się im z jego perspektywy;
- rozwijanie umiejętności mówienia o swoich emocjach;
- prezentowanie otwartej, przyjacielskiej postawy – ważne jest, by przeczekać, aż gwałtowne emocje miną!
- wycofanie się z “zemsty” i chęci odwetu;
- unikanie błędnych przekonań – ograniczenie myślenia, że we wszystkim musicie być dobrymi, znaczycie tyle, co wasze osiągnięcia, przekonania, że musicie być lubiani przez wszystkich, że trudne uczucia, popełnianie błędów, proszenie o pomoc są złe;
- dostrzeganie pozytywnych zachowań Dziecka, nagradzanie Go pochwałą i uwagą;
- bycie konsekwentnym i spójnym – dotyczy to OBOJGA Rodziców;
- nie wyręczanie Dziecka w pokonywaniu trudności;
- unikanie „zasad dla zasad” – takich, których znaczenia nie da się wyjaśnić w sposób zrozumiały dla Dziecka;
- dawanie Dzieciom dobrego przykładu pozytywnych zachowań, a nie wydawanie nakazów i zakazów;
- nie ignorowanie specyficznych trudności i potrzeb Dziecka;
- nie hamowanie naturalnej dziecięcej radości i ciekawości świata.
